GLOBE at Night jest kampanią nauki obywatelskiej, która od 2006 r. działa na rzecz zwiększenia świadomości społeczeństwa w zakresie problematyki zanieczyszczenia świetlnego. Sponsorami programu są National Optical Astronomy Observatory z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, Centro de Apoyo a la Didactica de la Astronomia z siedzibą w Chile oraz International Dark-Sky Association z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. Inicjatywa polega na włączeniu do badań naukowych możliwie jak największej liczby wolontariuszy z całego świata. Aby wziąć w nim udział wystarczy wejść na jego stronę internetową i po krótkim zapoznaniu się z instrukcją wysłać dane dotyczące poziomu zanieczyszczenia świetlnego w swoim miejscu zamieszkania lub w innym miejscu, w którym prowadziło się pomiar.

Ryc. 1. Logo programu GLOBE at Night

Program GLOBE at Night nastawiony jest na jak największą prostotę wykonywania pomiarów zanieczyszczenia świetlnego, w związku z czym wybrano metodę polegająca na zliczaniu gwiazd widocznych w danym gwiazdozbiorze. Mapki gwiazdozbiorów są generowane automatycznie i dostosowane do pory roku i szerokości geograficznej miejsca pomiaru. Podczas wypełniania raportu z przeprowadzonego badania, oprócz stopnia widoczności gwiazd wpisuje się również następujące dane: dokładna data i czas obserwacji, długość i szerokość geograficzna miejsca pomiaru, charakterystyka miejsca pomiaru, stopień zachmurzenia oraz inne szczegóły dotyczące stanu atmosfery. Dodatkowo dla osób korzystających z miernika jasności nocnego nieba Sky Quality Meter firmy Unihedron istnieje możliwość zamieszczenia odczytu wykonanego za jego pomocą (należy wtedy wpisać numer seryjny urządzenia).  

W ciągu dziewięciu lat istnienia projektu zebrano dane pochodzące z prawie 120 tysięcy pomiarów dokonanych w ponad 115 krajach na świecie. Istotny wkład w badania wnieśli obserwatorzy z Polski. Zdecydowana większość pomiarów przeprowadzona była w miejscach, w których panuje silne zanieczyszczenie świetlne. Dla porównania, aż 83% wszystkich pomiarów dokonanacyh w 2013 r. dotyczy miejsc, w których Droga Mleczna jest niewidoczna z powodu zbyt jasnego nieba. Dane statystyczne zebrane w ciągu wszystkich lat funkcjonowania programu dostępne są dla ogółu chętnych, zarówno w postaci map jak i surowych danych zapisanych w plikach gotowych do pobrania. Poniżej przedstawione zostały najważniejsze statystyki dotyczące poszczególnych lat.

Ryc. 2. Pomiary dokonane w 2013 r. na tle mapy świata.

Ryc. 3. Czołowe kraje i stany USA pod względem liczby pomiarów w 2013 r.

Ryc. 4. Czołowe kraje i stany USA pod względem liczby pomiarów w 2012 r.

Ryc. 5. Liczba pomiarów w ramach GLOBE at Night w latach 2006-2014

Grzegorz Iwanicki

Źródła ilustracji:

Ryc. 1. (http://ukseds.org/2014/01/join-the-globe-at-night-campaign/)

Ryc. 2. (http://www.globeatnight.org/numbers-2013.php)  

Ryc. 3, Ryc. 4, Ryc.5.  opracowanie własne na podstawie danych GLOBE at Night