Przejdź do treści
Dodane przez grabianski - 11 Maj 2018

W najświeższej porcji wieści z pokładu ISS piszemy o przygotowaniach do amerykańskiego spaceru kosmicznego, rekordowym pulsarze wychwyconym przez niedawno zainstalowany detektor i odłączeniu statku towarowego Dragon.

W skrócie


5 maja po godzinie 14 (wg polskiego czasu) kontrolerzy naziemni i przebywający na pokładzie stacji astronauta Scott Tingle odłączyli przy pomocy ramienia robotycznego kapsułę towarową Dragon od portu cumowniczego stacji.

Dragon jest obecnie jedynym statkiem towarowym, który może przywieźć próbki z pokładu ISS z powrotem na Ziemię. Dlatego do kapsuły zapakowano niemal 2 tony sprzętu i cennych próbek naukowych, które zostaną poddane analizie na Ziemi. Statek wodował na Pacyfiku tego samego dnia po 21 (czasu polskiego).

Już w środę 16 maja dwójka amerykańskich astronautów ponownie wyjdzie na zewnątrz stacji, aby przeprowadzić niezbędne prace remontowe. Najbliższy spacer oraz kolejny czerwcowy przeprowadzą Ricky Arnold oraz Drew Feustel.

Cztery dni po spacerze, 20 maja, w kierunku stacji zostanie posłany statek towarowy Cygnus firmy Orbital ATK. Kapsuła przywiezie do ISS zaopatrzenie dla załogi, nowe eksperymenty i sprzęt, który zostanie wykorzystany do czerwcowego wyjście astronautów w przestrzeń.

Pulsar na rekordowej orbicie


Symulacja komputerowa układu podwójnego IGR J17062-6143. Jest to najszybciej obracający się wokół wspólnego środka cieżkości układ binarny gwiazd, w której jedna to pulsar milisekundowy typu AMXP. Źródło: NASA Goddard Space Flight Centre.

Naukowcy analizujący pierwszy zestaw danych zebrany przez detektor gwiazd neutronowych NICER znaleźli układ dwóch krążących wokół siebie gwiazd z okresem 38 minut. Jedna z gwiazd pary, nazwana IGR J17062-6143 jest bardzo szybko rotującym pulsarem.

Para gwiazd bije dotychczasowy rekord znanych najszybciej krążących w układzie binarnym gwiazd, gdzie jedna z nich jest tego typu pulsarem (jest to tzw. rentgenowski pulsar milisekundowy w fazie akrecji - AMXP). Dane z detektora wskazują też, że odległość między odkrytymi gwiazdami wynosi zaledwie 300 000 km. Bazując na szybkości obrotu układu i tej odległości naukowcy przypuszczają, że towarzyszem pulsara jest ubogi w wodór biały karzeł.

Rekordowy układ był już wcześniej obserwowany przy pomocy naziemnego teleskopu w 2008 roku. Wtedy udało się jednak jedynie określić dolną granicę możliwej prędkości orbitalnej tych gwiazd.

Wiedzę o tym układzie powiększył detektor NICER, zainstalowany na zewnętrznej platformie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w czerwcu 2017 roku. NICER posiada detektor promieniowania rentgenowskiego, który pozwala wykrywać światło wydostające się z tzw. gorących plam pulsara, położonych na jej biegunach magnetycznych. Gdy pulsar rotuje, z każdym obrotem plama pojawia się przed kamerą detektora i na tej podstawie można zliczać szybkość obrotu gwiazdy.

Gwiazda J17062 rotuje 163 razy w ciągu sekundy, co czyni ją pulsarem milisekundowym.

Więcej o pulsarach w jednym z odcinków Astronarium:

 

Naukowcy chcą jeszcze zaobserwować w tym układzie zjawisko fuzji termojądrowej w materiale akrecyjnym wokół pulsara. Biały karzeł w tym układzie oddaje stopniowo swoją masę, budując na powierzchni drugiej gwiazdy nową warstwę. Gdy ta osiągnie odpowiednie ciśnienie krytyczne (odpowiednią masą w dostatecznie małej objętości), zajdzie tam niekontrolowana reakcja fuzji.

Rezultaty ostatniej analizy danych detektora NICER zostały opublikowane w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letter.

Przeczytaj też o eksperymencie nawigacji za pomocą pulsarów, który również znajduje się na ISS

Nauka na Stacji


Scott Tingle podczas wyjmowania próbek eksperymentu PCG 9 z lodówki MELFI, która utrymuje temperaturę -85 stopni Celsjsza. Źródło: NASA

Pakowanie Dragona do powrotu i przygotowania amerykańskich astronautów do spaceru kosmicznego nie przeszkodziły w realizacji napiętego harmonogramu eksperymentów naukowych na pokładzie ISS. Podsumujmy postępy w kilku z nich.

Na specjalnej platformie poświęconej badaniom wpływu przebywania w kosmosie na człowieka zamontowano kolejną szafę z wirówką. Będzie ona służyć eksperymentom, w których zbada się jakie zmiany w zachowaniu, fizjologii i chemii są wywoływane warunkami kosmicznymi.

Na pokładzie ISS trwa szkolny eksperyment budowy kryształów w warunkach mikrograwitacji CASIS PCG 9. Tuż przed odlotem kapsuły Dragon astronauci wyjęli z lodówki MELFI próbki siarczanu miedzi, które poprawnie skrystalizowały. Kapsuła Dragon zabrała je na Ziemię do dalszej analizy.

Budowa kryształów to niemal stały eksperyment towarzyszący działaniu stacji ISS. Kryształy tworzące się w warunkach orbitalnych cechuje większa doskonałość i rosną one do większych rozmiarów. Uczniowie szkół średnich mają możliwość rywalizowania w budowie jak największych kryształów na Ziemi, a ci najlepsi mogą w nagrodę wysłać eksperyment na pokład stacji.

Astronauci przygotowali też w ostatnim czasie dwa minisatelity do wypuszczenia za pomocą japońskiej platformy J-SSOD. J-SSOD umożliwia bezpieczne wypuszczanie niewielkich satelitów z pokładu stacji.

Źródło: NASA

Więcej informacji:


Na zdjęciu tytułowym: Pełnia Księżyca zaobserwowana z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej 30 kwietnia 2018 roku. Stacja przelatywała w momencie wykonania zdjęcia nad Kanadą. Źródło: NASA.