„Ciepły i wilgotny maj - gwarantuje urodzaj”
Chcielibyśmy, aby tak wiosennie, zielono, ciepło i kwitnąco było non stop. Życzymy też sobie dużo bezchmurnego nieba, bowiem firmament – przy coraz to krótszych nocach – szykuje nam przeróżne ciekawe niespodzianki. Słońce, aktualnie o małej aktywności magnetycznej, przejdzie 21 maja o godzinie 12.32 ze znaku Byka w znak Bliźniąt. Nadal mozolnie wznosi się po Ekliptyce, coraz to wyżej ponad Równik Niebieski – ale już wolniej niż w kwietniu – tak, że w ciągu tego miesiąca w Małopolsce przybędzie dnia o 81 minut. Po długiej tegorocznej zimie ciekawe jest, jaką pogodę zaserwują nam przysłowiowi "zimni ogrodnicy" (Pankracy, Serwacy i Bonifacy), nie wspominając już chłodnej Zośki?
Obserwacje Słońca w minionych miesiącach wskazują na jego malejącą aktywność magnetyczną i przechodzeniem do minimum - po 24 cyklu aktywności jedenastoletniej. Często już w przeszłości obserwowaliśmy podobne zachowanie naszej gwiazdy, manifestujące się nagłym i nieoczekiwanym wzrostem ilości protuberancji i plam na słonecznej tarczy oraz licznymi rozbłyskami rentgenowskimi. Towarzyszą im wyrzuty chmur plazmy w przestrzeń międzyplanetarną, a tych ostatnio nie brakuje. Obłoki te, wlokąc za sobą słoneczne pole magnetyczne - od czasu do czasu tylko na szczęście trafiają akurat w Ziemię, wywołują wówczas rozmaite zjawiska geofizyczne, w tym zorze polarne. Zakłocają też jednak poważnie pracę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i satelitów.
Jeśli chodzi o Księżyc, to w połowie miesiąca będziemy mieli dobre, choć krótkie noce obserwacyjne. Kolejność faz Księżyca w maju jest następująca: ostatnia kwadra 8 V o godz. 04.09, nów 15 V o godz. 13.48, pierwsza kwadra 22 V o godz. 05.49 i pełnia 29 V o godzinie 16.20. Najdalej od Ziemi (w apogeum) znajdzie się on 6 V o godz. 03, a najbliżej (w perygeum) będzie 17 V o godzinie 23. Księżyc w tym miesiącu "zaliczy" wiele koniunkcji ze wszystkimi planetami widocznym na niebie: w dniu 4 V o godz. 22 zbliży się do Saturna, 6 V o godz. 09 do Marsa, a 10 V o godzinie 11 do Neptuna, 13 V o 17 - do Urana, a 2 godziny później do Merkurego, zaś 17 V o godzinie 20 do Wenus i 27 V (też o 20) - do Jowisza. Ponadto w dniu 16 V o godzinie 15 zakryje Aldebarana, najjaśniejszą gwiazdę w konstelacji Byka. Obserwatorzy mają zatem w czym wybierać!
Merkurego możemy dostrzec wczesnym rankiem, nisko na południowo-wschodnim niebie, przez pierwsze trzy tygodnie maja, potem skryje się on w promieniach wschodzącego Słońca.
Błyszcząca Wenus będzie widoczna przez cały miesiąc, aż do jesieni - gra teraz rolę Gwiazdy Wieczornej, mozliwa jest do obserwacji tuż po zachodzie Słońca.
Mars widoczny jest w drugiej połowie nocy w gwiazdozbiorze Strzelca.
Jowisz, z gromadką czterech jasnych satelitów odkrytych jeszcze przez Galileusza, po majowej (9.V.) opozycji widoczny będzie przez całą noc w gwiazdozbiorze Wagi.
Saturn przebywający w gwiazdozbiorze Strzelca będzie dostępny do obserwacji już przed północą. W dniu 4 V zbliży się do niego na odległość 2 stopni kątowych Księżyc.
Uran przebywa w gwiazdozbiorze Barana, będzie go można dostrzec przed świtem na wschodnim niebie, ale dopiero od drugiego tygodnia maja. Ponad godzinę wcześniej niż Uran, w gwiazdozbiorze Wodnika, wschodzi Neptun. Ale obie te „poranne” planety dostrzeżemy jedynie przy pomocy teleskopu lub lornetki.
W pierwszej dekadzie maja promieniują jasne i szybkie meteory z roju Akwarydów. Meteory te to pozostałość warkocza komety Halley’a. Ich radiant leży na równiku niebieskim, na granicy gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Pegaza. Tegoroczne maksimum aktywności przypada na 6 maja po północy, ale niestety w ich obserwacjach będzie nam przeszkadzał Księżyc podążający do ostatniej kwadry.
Do zjawisk polecanych do obserwacji można jeszcze wskazać majowe wschody i zachody Słońca. Nie zapominajmy podczas tych przechadzek po Ziemi – zerkając w górę – o rzeczywistości i nie zawsze bezchmurnym niebie, zgodnie ze staropolskim przysłowiem: „Nie zawsze na ziemi maj, nie zawsze ludzkiemu szczęściu raj”
Opracowanie: Adam Michalec, MOA
27 marca 2018
Obejrzyj też kalendarz astronomiczny w formie multimedialnej:
Wschody i zachody Słońca, Księżyca i planet:
- Wschody i zachody Słońca w maju 2018 r.
- Wschody i zachody oraz fazy Księżyca w maju 2018 r.
- Wschody i zachody Merkurego w maju 2018 r.
- Wschody i zachody Wenus w maju 2018 r.
- Wschody i zachody Marsa w maju 2018 r.
- Wschody i zachody Jowisza w maju 2018 r.
- Wschody i zachody Saturna w maju 2018 r.
Więcej informacji: