Przejdź do treści

2016 rok rekordowym pod względem liczby utworzonych parków ciemnego nieba

Droga Mleczna nad parkiem Warrumbungle

W mijającym roku powołano 17 międzynarodowych obszarów ochrony ciemnego nieba na trzech kontynentach. Największa ich liczba utworzona została na terenie Stanów Zjednoczonych. Pozostałe obszary zlokalizowane są w Australii, Holandii, Irlandii i Wielkiej Brytanii.

Spośród niemal 100 istniejących obszarów ochrony ciemnego nieba, w tym ponad 70 certyfikowanych przez Międzynarodowy Związek Ciemnego Nieba (IDA), aż 17 powstało w tym roku. Swoim zasięgiem obejmują trzy kontynenty: Amerykę Północną, Australię oraz Europę. Większość z nowoutworzonych obszarów to parki ciemnego nieba (trzynaście obszarów). Utworzono również jeden rezerwat, jedną ostoję oraz dwie społeczności ciemnego nieba, tj. miejscowości, w których wprowadzono zmodernizowane oświetlenie uliczne celem ochrony walorów ciemnego nieba. Łączna powierzchnia utworzonych obszarów wynosi niemal 11 tys. km2, co równa się w przybliżeniu powierzchni województwa świętokrzyskiego.

Zdecydowanie najwięcej tegorocznych miejsc ochrony ciemnego nieba, bo aż dwanaście, utworzono w Stanach Zjednoczonych. Pod względem terytorium, przeważają parki zlokalizowane w półpustynnych, zachodnich stanach: Arizonie, Nowym Meksyku, Nevadzie i Utah. Obejmują zazwyczaj obszary wcześniej utworzonych parków narodowych lub innych miejsc o szczególnej wartości przyrodniczej lub kulturowej. Najbardziej znanym spośród nich jest park utworzony wokół słynnego Wielkiego Kanionu Kolorado. Innymi obszarami powołanymi w tej części USA są: Dead Horse Point, Goblin Valley (Utah), Great Basin (Nevada), Salinas Pueblo Missions, Capulin Volcano, Cosmic Campground (Nowy Meksyk), Big Park, Flagstaff Area Monuments (Arizona). Kolejne trzy amerykańskie parki utworzono również na terenach odludnych, jednak wśród diametralnie innych krajobrazów. Stanowią je bagna i inne obszary środkowej oraz południowej Florydy (Kissimee Prairie, Big Cypress), a także tereny podmokłe sąsiedniej Georgii (Stephen C. Foster Park).

Cztery europejskie obszary ochrony ciemnego nieba utworzone w 2016 r. prezentują różne obszary pod względem krajobrazu. Dwa z nich utworzono w Wielkiej Brytanii. Stanowią je: Rezerwat South Downs położony pomiędzy wielką Metropolią Londynu, a kurortami południowego wybrzeża oraz obszar ochrony wokół miejscowości Moffat w południowej Szkocji. Pierwszy z wymienionych terenów ma pełnić funkcję oazy ciemnego nieba, otoczonej silnie zurbanizowanymi gminami i powstał na terenie wcześniej istniejącego parku narodowego South Downs. Z kolei szkocki obszar ochronny powołany został na terenach wiejskich, położonych pomiędzy sąsiednimi parkami ciemnego nieba Galloway oraz Northumberland, a jego utworzenie ma na celu wspomaganie ochrony ciemnego nieba prowadzonej przez wymienione parki. Dwa pozostałe europejskie obszary ciemnego nieba, powołane w tym roku, leżą w Irlandii i Holandii. Były drugimi tego typu obiektami w swoich krajach. Pełnią głównie funkcję ochrony miejscowej przyrody. Irlandzki Ballycroy Park jest jednym z największych torfowisk w Europie, a holenderski Lauwersmeer National Park, położony na wybrzeżu Morza Wattowego, uchodzi za jeden z najcenniejszych ptasich rezerwatów w tej części kontynentu.

Rodzynkiem w przedstawionym zestawieniu, pod względem geograficznym, jest jedyny park ciemnego nieba utworzony w 2016 r. na terenie Australii. Park Warrumbungle stanowi jeden z dwóch tego typu obszarów w Oceanii, obok utworzonego w 2012 r. rezerwatu ciemnego nieba Aoraki Mackenzie w Nowej Zelandii. Znajduje się we wschodniej, górzystej części kraju i jest siedzibą dla jednego z największych australijskich teleskopów. Utworzony został z myślą o ochronie walorów ciemnego nieba wokół obserwatorium i okolicznych terenów bogatych w liczne gatunki miejscowej fauny i flory.

Wszystkie z wymienionych miejsc ochrony ciemnego nieba powstały dzięki zaangażowaniu miłośników astronomii, skupionych wokół lokalnych stowarzyszeń. Osoby te współpracując z samorządami oraz zarządami parków narodowych i innych jednostek ochrony przyrody potrafiły na przestrzeni kilkunastu lat utworzyć sieć obszarów ochrony ciemnego nieba na wszystkich kontynentach. Miejmy nadzieję, że nadchodzący rok będzie równie owocny (jak mijający) pod względem inicjatyw zmierzających do ochrony jednego z najpiękniejszych widoków - krajobrazu gwieździstego nieba.

Więcej informacji:


Opracowanie:
Grzegorz Iwanicki

Na ilustracji: Droga Mleczna nad parkiem ciemnego nieba Warrumbungle. Źródło: IDA/Lopez-Sanchez/SSO.

Reklama