W sobotę 1 grudnia 2018 roku naukowcy przedstawili nowe wyniki z interferometru laserowego LIGO oraz detektora fal grawitacyjnych Virgo, które wyszukują połączone obiekty kosmiczne, takie jak pary czarnych dziur bądź gwiazd neutronowych. Urządzenia wspólnie wykryły fale grawitacyjne pochodzące w sumie od dziesięciu połączonych czarnych dziur o masach gwiazdowych oraz jednego połączenia się gwiazd neutronowych, które są gęstymi, sferycznymi pozostałościami po gwiezdnych eksplozjach. Sześć zdarzeń związanych z łączeniem się czarnych dziur zostało zgłoszonych wcześniej, a cztery ogłoszono niedawno.
Od 12 września 2015 roku do 19 stycznia 2016 roku, podczas pierwszej serii obserwacyjnej LIGO, wykryto fale grawitacyjne z trzech potrójnych połączeń czarnych dziur. Druga seria obserwacyjna, która trwała od 30 listopada 2016 roku do 25 sierpnia 2017 roku, przyniosła jedno potwierdzenie z łączących się gwiazd neutronowych i siedem od łączących się czarnych dziur, w tym cztery nowe zdarzenia fal grawitacyjnych zgłaszane teraz. Zdarzenia zostały nazwane GW170729, GW170809, GW170818 oraz GW170823 na podstawie dat, kiedy zostały wykryte (GW – gravitional waves, rrmmdd).
Niektóre z tego typu zdarzeń pobiły pewne rekordy. Na przykład nowe zdarzenie – GW170729 – to najmasywniejsze i najodleglejsze źródło fal grawitacyjnych, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. W tym złączeniu obiektów, które wydarzyło się pięć miliardów lat temu, energia równa prawie pięciu masom Słońca została przekształcona w promieniowanie grawitacyjne.
GW170814 było pierwszym układem podwójnym łączących się czarnych dziur mierzonym przez sieć trzech detektorów i uwzględnionym przy pierwszych testach polaryzacji fali grawitacyjnej (analogicznie do polaryzacji światła).
Zdarzenie GW170817, wykryte trzy dni po GW170814, reprezentowało pierwszą detekcję fal grawitacyjnych pochodzących od łączących się gwiazd neutronowych. Co więcej, zdarzenie to zostało zaobserwowane w falach grawitacyjnych oraz w świetle widzialnym.
Nowe zdarzenie – GW170818 – wykryte w globalnej sieci stworzonej przez LIGO i Virgo, było bardzo precyzyjnie zlokalizowane na niebie. Pozycja układu podwójnego czarnych dziur położonych dwa i pół miliarda lat świetlnych stąd, została ustalona na niebie z dokładnością 39 stopni kwadratowych. Sprawia to, że jest to kolejne najlepiej zlokalizowane źródło fal grawitacyjnych, po zdarzeniu GW170817, pochodzącemu od łączących się gwiazd neutronowych.
W ciągu zaledwie jednego roku, pracując razem LIGO i Virgo znacznie rozwinęły naukę o falach grawitacyjnych, a tempo odkryć sugeruje, że te najbardziej spektakularne dopiero nastąpią. Następna seria obserwacyjna rozpocznie się na wiosnę 2019 roku i powinna przynieść znacznie więcej kandydatów do fal grawitacyjnych.
Opracowanie: Agnieszka Nowak
Więcej:
LIGO And Virgo Announce Four New Detections
Źródło: LIGO
