Przejdź do treści

W Europie powstał nowy park ciemnego nieba

Zmierzch nad parkiem Lauwersmeer

Najnowszy z europejskich parków ciemnego nieba powstał w północnej Holandii i jest drugim tego typu parkiem w tym kraju. Powołanie nowego parku jest dość wyjątkowe, ponieważ obszar Holandii należy do najbardziej zanieczyszczonych sztucznym światłem.

Park Lauwersmeer utworzono na terenie istniejącego od 1993 roku parku narodowego o tej samej nazwie, który tworzy wraz z innymi obszarami sieć 20 parków narodowych Holandii. Znajduje się w jednej z najbardziej odludnych części kraju, przez co miejscowe środowisko przyrodnicze odznacza się stosunkowo nieznacznymi procesami antropogenizacji. Od 1997 r. teren parku jest obszarem wchodzącym w skład sieci NATURA 2000. Dodatkowo, w 2009 r. obszar parku i sąsiednie terytoria położone nad Morzem Wattowym znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Historia terenów wchodzących w skład parku zaczęła się właściwie w 1969 r. kiedy wybudowano tutejszą tamę na Morzu Wattowym. Inwestycja sprawiła, że okolica, która niegdyś stanowiła część morza w postaci rozległej śródlądowej delty stała się w dużej mierze lądem. Z początku mocno zasolona ziemia zaczęła po kilku latach zarastać trawą, która do dziś dominuje w nizinnym krajobrazie parku. Na terenie parku Lauwersmeer przebywa wiele gatunków ptaków, głównie wędrujących, które wykorzystują tutejsze tereny jako przystanek przed dalszą wędrówką. 

Łączny obszar objęty ochroną nocnego nieba zajmuje tu 60 kilometrów kwadratowych, w tym duża część to słodkowodny zbiornik retencyjny. Obok wysp na Morzu Wattowym panuje tu najciemniejsze niebo w całej Holandii. Pomiary prowadzone miernikami SQM wykazały, że na większości terenów należących do parku nocne niebo ma "jasność" w granicach 21-21,25 mag/arcsec2, natomiast w północnej części panują lepsze warunki: wyniki w granicach 21,3-21,5 mag/arcsec2. Głównym źródłem emisji zanieczyszczenia sztucznym światłem w parku była do niedawna miejscowość Lauwersoog wraz z położonym w niej portem. Jednak po przeprowadzonej w kwietniu bieżącego roku wymianie 180 opraw lampowych na oprawy zgodne z zaleceniami Międzynarodowego Związku Ciemnego Nieba (IDA) sytuacja uległa wyraźnej poprawie.

Obecnie na terenie parku nie istnieje żadna infrastruktura astroturystyczna. Publiczne pokazy nieba prowadzone są sporadycznie przez znanego, lokalnego astronoma mieszkającego 3 kilometry od granicy parku. Przez dwa dni w tygodniu otwarte jest również publiczne obserwatorium astronomiczne zlokalizowane w odległym o 20 kilometrów Burgum. Na terenie parku organizowanych jest za to kilka festiwali (m.in. coroczny Night of the Night), podczas których miejscowa społeczność ma okazję zasięgnąć informacji m.in. o obiektach widocznych na nocnym niebie oraz o skutkach zanieczyszczenia świetlnego. W festiwalach tych brało dotychczas udział od kilkudziesięciu do ponad 300 zainteresowanych.

Park ciemnego nieba Lauwersmeer powołano na wniosek Prowincji Groningen oraz urzędu Staatsbosbeheer, zajmującego się parkami narodowymi w Holandii. Park dołączył w ten sposób do 40 innych międzynarodowych parków ciemnego nieba, które są zlokalizowane na całym świecie. Certyfikaty poświadczające miano międzynarodowego parku, bądź rezerwatu ciemnego nieba wydaje Międzynarodowy Związek Ciemnego Nieba (IDA) z siedzibą w Arizonie. Na terenie Polski działa oficjalny partner IDA, Stowarzyszenie POLARIS-OPP, który w ramach Programu Ciemne Niebo, dotychczas certyfikował kilka obszarów ochrony ciemnego nieba w naszym kraju.

Więcej informacji:


Opracowanie:
Grzegorz Iwanicki

Źródło: IDA

Na ilustracji: Zmierzch nad parkiem Lauwersmeer. Źródło: IDA

Reklama