Przejdź do treści

Odkryto układ pięciokrotny gwiazd

Brytyjscy astronomowie odkryli układ złożony z pięciu gwiazd, zawierający w sobie dwa podwójne układy zaćmieniowe. Wyniki przedstawiono 8 lipca 2015 r. podczas konferencji National Astronomy Meeting w Llandudno w Wielkiej Brytanii.

Układy wielokrotne gwiazd nie są niczym zaskakującym, w końcu większość gwiazd występuje raczej w układach podwójnych i wielokrotnych, a nie pojedynczo. Ale układ pięciokrotny i na dodatek zawierający w sobie dwa podwójne układy zaćmieniowe, to już coś rzadkiego, a w zasadzie pierwszy przypadek o takich cechach.

Odkryty system otrzymał oznaczenie 1SWASP J093010.78+533859.5. Znaleziono go dzięki danym archiwalnym z projektu SuperWASP (Wide Angle Search for Planets), który za pomocą niewielkich teleskopów na Wyspach Kanaryjskich i w RPA wykonywał co kilka minut zdjęcia prawie całego nieba. Wieloletnia baza pomiarów jasności zawiera krzywe blasku dla 30 milionów źródeł w Drodze Mlecznej.

W przypadku 1SWASP J093010.78+533859.5 analiza krzywej blasku początkowo wskazywała, że jest to kontaktowy układ podwójny gwiazd ze składnikami posiadającymi wspólną zewnętrzną atmosferę i okresem obiegu 6 godzin. Jednak dalsze analizy wykazały, ze w krzywej zmian blasku występują kolejne zaćmienia wskazujące na obecność drugiego układu podwójnego, który jest rozdzielony, a jego składniki są od siebie oddalone o 3 miliony kilometrów. Dystans pomiędzy obydwoma układami podwójnymi to 21 miliardów kilometrów (więcej niż odległość Plutona od Słońca). Przeprowadzone później obserwacje spektroskopowe wykazały obecność jeszcze piątek gwiazdy, oddalonej o 2 miliardy kilometrów od rozdzielonego układu podwójnego, ale nie powodującej zaćmień. Według naukowców z Open University, wszystkie gwiazdy układu pięciokrotnego są ze sobą powiązane grawitacyjnie.

Do systemu 1SWASP J093010.78+533859.5 mamy około 250 lat świetlnych. Można go spróbować dostrzec na niebie, bowiem jasność 9 magnitudo znajduje się w zasięgu amatorskich teleskopów. Układ widoczny jest na niebie w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy.

Więcej informacji:


Na ilustracji:

Wizualizacja pięciokrotnego systemu gwiazd 1SWASP J093010.78+533859.5, w którego skąd wchodzą dwa układy podwójne oraz piąta gwiazda. Źródło: Marcus Lohr.


Reklama