Przejdź do treści

Sonda IBEX wykryła zmianę kierunku wiatru międzygwiazdowego

Ruch Układu Słonecznego w lokalnym obłoku materii
Amerykańska sonda IBEX wykryła, że neutralne atomy helu wlatujące do Układu Słonecznego z przestrzeni międzygwiazdowej czynią to z innego kierunku niż obserwowano do tej pory. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Science”. W badaniach wzięli udział Polacy.

Układ Słoneczny przemieszcza się przez obłok materii międzygwiazdowej z prędkością 23 km/s. Wyniki pomiarów kierunku wiatru międzygwiazdowego pochodzącego z tego obłoku, dokonane za pomocą sondy IBEX, różnią się od podobnych badań sondy Ulysses w latach 90. Różnica ta skłoniła zespół IBEX do przeanalizowania danych z aż 11 sond kosmicznych od roku 1972 do 2011. Wniosek z tej analizy jest następujący: w ciągu ostatnich 40 lat wiatr międzygwiazdowy zmienił kierunek o 6,8 stopnia, z możliwym błędem wyniku 2,4 stopnia.

„Uważamy, że bardzo prawdopodobne jest, że kierunek wiatru międzygwiazdowego zmienił się. Przypuszczamy, że zmianę tę można wyjaśnić turbulencjami w obłoku międzygwiazdowym otaczającym Słońce” mówi dr Priscilla Frisch z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniiwersyteu Chicago, kierująca zespołem badawczym.

W badaniach wzięli udział polscy naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie – prof. Maciej Bzowski oraz mgr Justyna Sokół. Ich udział polegał na ocenie historycznych obserwacji ze starszych sond  pod kątem przydatności do zastosowania w nich modelowania tempa jonizacji gazu w heliosferze. Dzięki pracy Justyny Sokół istnieje wiarygodny model zmiany w czasie tempa jonizacji helu od 1948 roku do chwili obecnej. Proces ten jest bardzo istotny dla opisywanych badań, bowiem sondy prowadziły obserwacje różnymi technikami i ewentualny błąd mógłby mieć duży wpływ na końcowy wynik. Polacy uczestniczyli też w statystycznej analizie wyników, czyli w najważniejszym etapie projektu.

Sonda IBEX (Interstellar Boundary Explorer) została wystrzelona przez NASA w 2008 roku. Zadaniem projektu są badania interakcji pomiędzy wiatrem słonecznym, a ośrodkiem międzygwiazdowym na krańcach Układu Słonecznego. Misją kieruje Southwest Research Institute w San Antonio, we współpracy z międzynarodowymi partnerami, w tym z polskim Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Więcej informacji:

Źródło: Southwest Research Institute / NASA / Science


Na ilustracji u góry: Ruch Układu Słonecznego w lokalnym obłoku materii. Źródło: NASA/Adler/U. Chicago/Wesleyan.



Reklama