Przejdź do treści

UCAC5 - nowy katalog pozycji i ruchów własnych gwiazd

Został wydany nowy katalog obejmujący dane dla 107 milionów gwiazd. Katalog UCAC5 zawiera pozycje i ruchy własne gwiazd. Opublikowało go Obserwatorium Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych (USNO).

5th USNO CCD Astrograph Catalog (UCAC5) jest dostępny poprzez German Astrophysical Virtual Observatory (GAVO), ale niedługo ma zostać zamieszczony także w bazie danych Astronomical Data Center (CDS) w Strasburgu (Francja) i jej mirrorach (serwerach zawierających kopie bazy). Objętość katalogu to 5,5 gigabajta danych binarnych.

Mimo, że patrząc gołym okiem na niebo, może nam się wydawać, iż gwiazdy nie zmieniają pozycji względem siebie, to tak naprawdę wszystkie się poruszają. Dominujący jest ruch wynikający z obrotu Drogi Mlecznej dokoła swojego centrum, ale gwiazdy posiadają też indywidualne ruchy różne od tego ogólnego trendu. Taki typowy "ruch własny" gwiazdy wynosi na niebie około pół stopnia w ciągu od 10 tysięcy do 100 tysięcy lat.

Znajomość ruchów własnych jest przydatna w astronomii np. do ustalania czy dana gwiazd należy do gromady lub asocjacji, a także do poznania dynamiki i historii Drogi Mlecznej oraz różnych jej struktur. Jest to też w ważne w innych sytuacjach, w których pozycja gwiazd jest punktem odniesienia.

Dane z najnowszego wydania katalogu UCAC uwzględniają pomiary z satelity Gaia, który od 2014 roku mierzy niezwykle dokładne pozycje bardzo wielu gwiazd i niedawno opublikowano wstępne wyniki pomiarów dla miliarda gwiazd. Dane te można połączyć z obserwacjami wykonanymi około 1991 roku przez satelitę Hipparcos, co daje bazę o długości ćwierć wieku i pozwala obliczyć precyzyjne ruchy własne dla około 2 milionów gwiazd, a na ich podstawie dla kolejnych milionów obiektów.

Dokładność ustaleń ruchów własnych gwiazd w katalogu UCAC wynosi około 1,5 milisekundy łuku na rok. Odpowiada to mniej więcej wykryciu ruchu obiektu odległego o 3000 km i poruszającego się o dwa centymetry w ciągu roku.

Oprócz wydania samego katalogu naukowcy przygotowali także artykuł przedstawiający ten zestaw danych. Publikacja została przyjęta do druku w czasopiśmie „The Astronomical Journal”.

Więcej informacji:

Źródło: USNO

Na zdjęciu:
Zrzut ekranu z jednego z narzędzi do przeglądania bazy danych CDS.

Reklama