W południowej Francji utworzono najnowszy międzynarodowy rezerwat ciemnego nieba. Jest zarazem największym z europejskich gwiezdnych rezerwatów. Od ponad 30 lat na jego terenie funkcjonuje obserwatorium astronomiczne.
Nowy rezerwat powstał w południowej Francji. Obejmuje pasma górskie Sewennów leżących w południowej części Masywu Centralnego. Względna niedostępność tych malowniczych terenów oraz bogata fauna i flora wpłynęły w 1970 r. na decyzję o utworzeniu parku narodowego obejmującego obecnie ponad 3 tys. kilometrów kwadratowych. Mimo statusu parku narodowego, oraz od 1985 r. rezerwatu biosfery UNESCO, teren parku (poza jego obszarem ścisłej ochrony), zamieszkany jest przez ponad 70 tys. osób, z czego 4 tys. rezyduje w największej miejscowości (Le Vigan). Reszta mieszkańców ma swój dom w ponad dwustu innych miejscowościach, w większości małych wioskach nieprzekraczających 500 osób.
Krajobraz rezerwatu zdominowany jest przez liczne wzgórza poprzecinane przełęczami i dolinami często wykorzystywanymi pod kątem rolnictwa oraz hodowli. Zachowany został tu tradycyjny charakter francuskiej wsi dzięki czemu okoliczne tereny wpisano w 2011 r. na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Mimo rolniczego charakteru, rezerwat w wielu miejscach zachował dziewicze walory. Jest domem dla 23 gatunków nietoperzy, a także wielu gatunków innych nocnych zwierząt. Gwiaździste niebo nad większością terytorium nieskażone jest skutkami rozwoju cywilizacji, dzięki czemu w 1985 r. lokalne towarzystwo astronomiczne utworzyło tu obserwatorium astronomiczne (Pises).
Pierwsze kroki w celu ochrony nocnego krajobrazu w Parku Narodowym Sewennów podjęto w 2013 r. przyjmując strategię rozwoju zrównoważonego na najbliższe lata, uwzględniającą m.in. współpracę z okolicznymi samorządami lokalnymi, spółkami energetycznymi i innymi jednostkami nad minimalizacją skutków zanieczyszczenia sztucznym światłem. W 2016 r. rozpoczęto pierwsze zorganizowane pomiary poziomu jasności nocnego nieba, a także zarezerwowano pokaźne środki finansowe (kilkaset tys. euro) na modernizację źródeł oświetlenia ulicznego.
Wymiana opraw lampowych będzie logistycznym wyzwaniem, nie tylko ze względu na sporą ich liczbę (ponad 70 tys. źródeł), ale głównie dlatego, że teren parku znajduje się na obszarze ponad stu gmin. Nie wszystkie zobowiązały się do wprowadzenia założeń związanych z ochroną nocnego krajobrazu, w związku z czym władze parku złożyły wniosek o przyznanie tymczasowego statusu międzynarodowego rezerwatu ciemnego nieba (przyznawanego przez IDA - Międzynarodowy Związek Ciemnego Nieba). Park ma 3 lata na to aby przekonać pozostałe gminy do modernizacji oświetlenia zewnętrznego. Jeśli współpraca będzie pomyślna, wymagany procent zmodernizowanych opraw będzie możliwy do osiągnięcia. Równolegle z inwestycjami oświetleniowymi prowadzone są działania edukacyjne m.in. cykliczne imprezy o tematyce astronomicznej.
Rezerwat Ciemnego Nieba Sewennów jest drugim obszarem ochrony ciemnego nieba we Francji po utworzonym w 2013 r. Rezerwacie Pic de Midi, który przez 5 lat był największym z europejskich gwiezdnych rezerwatów. Teraz palmę pierwszeństwa dzierży pod tym względem rezerwat w Sewennach. Ciekawe na jak długo?
Więcej informacji:
Źródło: IDA
Na ilustracji: Gwieździste niebo nad Sewannami. Źródło: Guillaume Cannat (autourduciel.blog.lemonde.fr)
